Yaşadıkları Çevreye Göre
Balıklar denizde, tatlı sularda veya hem tatlı hem de tuzlu sularda, suyun yüzeyine yakın ya da dipte yaşarlar.
Deniz Balıkları
Pelajik(yüzey) balıkları: Bu balıklar genelde sürüler halinde, denizlerde açık su bölgesinde yaşarlar. Hamsi, istavrit, uskumru, kefal, kılıç, kolyoz, lüfer, somon, palamut, sardalye pelajik balıklardır.
Demersal (dip) balıkları: Bu balıklar deniz zemininde yaşarlar. Çipura, barbunya, dil, kalkan, kırlangıç, lahos, mercan, mezgit, mırlan, tekir, pavurya, karides, ahtapot, langust (böcek) ve ıstakoz bunlardan bazılarıdır .
Tatlısu Balıkları
Göller ve akarsularda veya hem akarsu hem de göllerde yaşayan balıklardır. Alabalık, kerevit, sazan, sudak, turna, yayın ve yllanbalığı bunlardandır.
Çiftlik (kültür) Balıkları
Denizde, göl ve göletlerde ağ kafesler içerisinde veya karada, beton ve toprak havuzlarda özel yemlerle yetiştirilen balıklardır. Ülkemizde çeşitli boylarda üç yüz civarında balık çiftligi bulunmaktadır. Çipura, levrek, alabalık, denizalası çiftliklerde en çok yetiştirilen türlerdir. Bunların dışında, az da olsa eşkina, Sinarit, kırma mercan, karagöz, sarıkuyruk, sarıağız, lahos, minakop, kalkan, sazan, turna, yayın, kerevit, mersinbalığı, karides ve midye gibi 20 tür yetiştirilmeye çalışılmaktadır. Hareketi sınırlı çiftlik balıkları doğadakine göre daha hızlı geliştikleri için daha yağlı olurlar ve raf ömürleri daha kısadır. Dünya balık tüketiminin yaklaşık %35’i çiftlik üretimiyle karşılanır. Ülkemizde üretilen çiftlik balıkları İspanya, İtalya ve Fransa gibi Avrupa ülkelerine ihraç edilmektedir.
Çiftlik (kültür) balıkları Denizde, göl ve göletlerde ağ kafesler içerisinde veya karada, beton ve toprak havuzlarda özel yemlerle yetiştirilen balıklardır. Ülkemizde çeşitli boylarda üç yüz civarında balık çiftligi bulunmaktadır. Çipura, levrek, alabalık, denizalası çiftliklerde en çok yetiştirilen türlerdir. Bunların dışında, az da olsa eşkina, Sinarit, kırma mercan, karagöz, sarıkuyruk, sarıağız, lahos, minakop, kalkan, sazan, turna, yayın, kerevit, mersinbalığı, karides ve midye gibi 20 tür yetiştirilmeye çalışılmaktadır. Hareketi sınırlı çiftlik balıkları doğadakine göre daha hızlı geliştikleri için daha yağlı olurlar ve raf ömürleri daha kısadır. Dünya balık tüketiminin yaklaşık %35’i çiftlik üretimiyle karşılanır. Ülkemizde üretilen çiftlik balıkları İspanya, İtalya ve Fransa gibi Avrupa ülkelerine ihraç edilmektedir.
Yağ Oranlarına Göre
Balıklarda yağ, protein ve su miktarları balıkların beslenmesine ve mevsimine göre değişiklik gösterir. Balıklar, yağı nerede depoladıklarına göre de sınıflandırılır. Kaslarında veya karaciğerlerinde depolarlar. Balık etindeki yağ oranı %4’ün altındaysa “yağsız” %4-8 arasındaysa “az yağlı,” %8’in üzerindeyse “yağlı” kabul edilirler. Yassı balıkların yağsız olan türlerinin, yağlı yuvarlak balıklardan daha uzun süre dayandığı da unutulmamalıdır.
Beyaz Etliler
Beyaz etli balıklar, yağlarını karaciğerlerinde depolar ve az yağlı ya da yağsız olurlar. Kolay sindirilirler. Buharda pişirme, haşlama, derin yağda kızartma teknikleri ve çorba için uygundurlar. Ahtapot, barbunya, tekir, mırlan, çipura, dil, pisi, dülger, levrek, fener, izmarit, mezgit, kalkan, karagöz, kefal, kırlangıç, kupes, lahos, lüfer, mercan, orfoz, sarıağız, sarıkuyruk, Sinarit, kalamar, Sübye, karides, tarak, istiridye, ıstakoz, langust, pavurya, sudak, turna ve yayın beyaz etlidir.
Siyah Etliler
Yağı kaslarında depolayan siyah etli balıklar az yağlı veya yağlıdır. Siyah etlilerin saklama süreleri beyaz etlilere göre daha kısadır. Omega-3 oranları daha fazladır. Daha lezzetli olmakla birlikte, sindirimleri beyaz etlilere göre zordur. Bu türdeki balıkların yağ oranlarının fazla olmasından dolayı derin yağda kızartılmaması, daha çok ızgarada ve fırında pişirilmesi uygundur. Alabalık, hamsi, gümüş, istavrit, uskumru, kılıç, kolyoz, midye, sardalye,sazan, somon, palamut, ton balığı (orkinos), zargana ve yılanbalığı siyah etlidir.
Etlerinin Yapısına Göre
Balık etinin narin veya sıkı etli olması da türüne ve yaşadığı ortama ve yakalandığı mevsime göre de değişiklik gösterebilmektedir. Balıklar kaslarındaki bağ dokularının sıkılığına göre “narin,” “orta sıkı,” “sıkı” olarak da sınıflandırılabilir. Narin, sıkı ya da orta sıkı etli balıklar hem yağlı hem yağsız olabilir. Örneğin beyaz etli sarıkuyruk balığı sıkı etliyken, karides orta sıkı etli, tekir narin etlidir.
Balığın etinin sıkı olup. olmaması pişirme yönteminin uygulanmasında da önemli rol oynar. Sıkı etlilerden olan fenerbalığı sote veya kılıçbalığı şiş için uygunken, narin etli mezgit derin yağda kızartma, orta sıkı tekir de tava için uygundur. Buğulama için her tür yapı tercih edilirken, haşlama ve çorba için beyaz, sıkı etli balıklar tercih edilir.
Pullarına Göre
Balıkların deri yüzeylerinin yapısı çeşitlilik gösterir. İskorpit, lipsos ve bunun gibi balıklar derisinde zehirli iğneler taşırken, yılan, fener, dil, kupes, turna gibi balıklar, derilerindeki zehirli iğneler, salgılar veya kalın derileri nedeniyle tulum çıkartılarak, sazan gibi kalın pullu olanlarsa iri pulları temizleterek ya da tulum çıkartılarak satın alınmalıdır.
Pullu Balıklar
Vücudu bir zırh gibi küçük veya belirgin pullarla kaplanmış balıklardır. Alabalık, barbunya, çipura, dil, gümüş, izmarit, karagöz, kefal, kupes, levrek, lipsos, mercan, minakop, sinarit, pisi, sardalye, sazan, sudak, sinarit, tekir ve turna bunlardandır.
Pulsuz Balıklar
Derisi puldan daha çok kaygan sıvıyla ya da belli belirsiz ince, minik pullarla kaph olan balıklardır. Dülger, fener, istavrit, kalkan, kılıç,kırlangıç, kolyoz, lahos, lüfer, mezgit, orkinos, palamut, sarıkuyruk torik, uskumru, yılanbalığı ve zargana pulsuz balıklardandır.
Vücut Şekillerine Göre
Balıklar yassı ya da yuvarlak vücut yapılarıyla farklılık gösterdiği için filetolarının çıkartılması işlemi de birbirinden farklıdır.
Yassı Balıklar
Suda yatay şekilde yüzerler. Genellikle suyun dibinde hareket etmeden avlanırlar. Bir yüzleri koyu, diğer yüzleri açık renk olur. Sırt kemikler yatay ve yassıdır. Dar gövdelidirler Gözleri kafalarının tek tarafındadır ve gelişimleri yataydır. Kalkan, pisi, dil gibi balıklar bu sınıftandır.
Yuvarlak Balıklar
Dikey olarak yüzen, dikey gelişen, yuvarlak ve geniş gövdeli ve kafalarının her iki tarafında gözleri olan balıklardır. Levrek ,çipura, orfozbunlardan bazılarıdır.
